Kampania społeczna
“UŻYWAJ ZMYSŁÓW, BĄDŹ W REALU”
Coraz więcej ludzi, w tym dzieci i młodzieży, staje się ofiarami uzależnienia od tzw. nowych technologii i Internetu. Problemy emocjonalne, zaburzenia, depresje, lęk przed kontaktami bezpośrednimi, nieumiejętność nawiązywania prawidłowych relacji w grupie, wirtualne życie zastępcze, mediotyzm to jedynie zarys problemów, jakie stają się coraz większym wyzwaniem cywilizacji XXI wieku. Istnieje, więc bardzo realna potrzeba podejmowania działań w ramach skutecznej edukacji społeczeństwa o istocie zagrożenia i niebezpieczeństw, jakie za sobą niosą te uzależnienia. W związku z tym Małopolski Kurator Oświaty Barbara Nowak zdecydowała się wesprzeć kampanię społeczną “Używaj zmysłów – bądź w realu” organizowaną w ramach Koalicji dla Bezpieczeństwa Dzieci i Młodzieży o charakterze informacyjnym, której głównymi odbiorcami będą rodzice i nauczyciele, ale także dzieci i młodzież.
Informacje na temat akcji można znaleźć na stronie:
W ramach kampanii na facebooku pojawiają się posty informujące o niebezpieczeństwach w sieci.
Uzależnienie od internetu i nowych technologii to już plaga wśród najmłodszych. Niesie za sobą problemy emocjonalne, depresje, nieumiejętność nawiązywania prawidłowych relacji w grupie. Jak do tego nie dopuścić? Najlepiej zaproponować coś atrakcyjnego w zamian. Taki jest cel kampanii “Używaj zmysłów – bądź w realu” realizowanej przy współpracy z Małopolskim Kuratorium Oświaty. Ma zachęcić dzieci i młodzież do porzucenia internetu i częstszych kontaktów z rówieśnikami twarzą w twarz. Dzięki temu maja się też zmniejszyć zagrożenia, które czyhają na młodych ludzi w świecie wirtualnym.
Kto może być szczególnie narażony na uzależnienie?
- Nastolatkowie – ponieważ mają dostęp do Internetu, a często sposób użycia komputera i czas korzystania z niego nie są kontrolowane i ograniczane przez rodziców.
- Młodzi ludzie dorośli – studenci, osoby bez pracy – ze względu na wielkość czasu wolnego, jakim dysponują.
- Gospodynie domowe – ze względu na to, że dużo przebywają często samotnie w domu i szukają kontaktu z innymi osobami, informacji, porad lub rozrywki właśnie w Internecie.
- Osoby samotne.
Jak przebiega proces uzależnienia
W początkowej fazie Internet wywołuje zainteresowane i sprawia przyjemność. Na tym etapie użytkownik poznaje i racjonalnie wykorzystuje dostęp do Internetu. Następnie osoba ta coraz więcej czasu poświęca na korzystanie z Internetu. Traci inne zainteresowania. A gdy nie może skorzystać z dostępu do Internetu pojawiają się natrętne myśli na jego temat. Jest to już faza uzależnienia. Następnym krokiem jest zaniedbywanie obowiązków, rodziny i przyjaciół. Cała aktywność osoby uzależnionej skupia się wokół Internetu. Wszelkie inne działania i aktywności są mniej istotne. Bycie “w sieci” przyjmuje postać codziennych, wielogodzinnych a często nawet nieprzerwanych sesji, których skutkiem bywa spiętrzanie się problemów zawodowych, rodzinnych, szkolnych, czy towarzyskich. Dochodzi do tego, że osoba uzależniona ogranicza czas na sen, odżywianie, naukę czy pracę – po to tylko, by mieć go więcej na dostęp do Internetu i korzystanie z niego w wybrany przez siebie sposób (granie, czatowanie, portale społecznościowe, inne). Jest to faza destrukcyjna uzależnienia od Internetu i może się ona niekorzystnie odbijać na stanie zdrowia osoby uzależnionej. Objawy mogące występować u osób uzależnionych to:
- zaburzenia koncentracji uwagi i sprawności myślenia,
- zaburzenia kontroli popędów,
- pogorszenie wzroku,
- bóle pleców i kręgosłupa,
- podatność na infekcje,
- bezsenność,
- nadpobudliwość.
Sygnały ostrzegawcze uzależnienia od komputera i Internetu
W jakich sytuacjach można podejrzewać, że zaistniało uzależnienie od komputera i Internetu? Poniżej wymieniono najważniejsze kryteria:
- dziecko spędza przy komputerze/Internecie kilka godzin dziennie, z tego powodu wagaruje i/lub ma gorsze wyniki w nauce,
- gdy coś lub ktoś mu przeszkadza w kontynuowaniu tych zachowań – staje się konfliktowe, wyraża rozdrażnienie, złość lub agresję,
- kłamie ukrywając rzeczywisty czas spędzony przy komputerze, zamyka drzwi, nie pozwala się kontrolować, przekracza czas zaplanowanej aktywności przy komputerze/Internecie,
- w związku z nadmierną aktywnością w omawianym zakresie dziecko może być zmęczone, apatyczne, może nieadekwatnie przybierać na wadze lub mogą się u niego rozwijać wady postawy i wzroku i inne problemy zdrowotne.
Diagnozowanie uzależnienia
O uzależnieniu od dostępu do Internetu możemy mówić, gdy wystąpi przynajmniej 3 z 6 opisanych poniżej objawów równocześnie:
- Silne pragnienie lub poczucie przymusu korzystania z dostępu do Internetu, bycia na portalach społecznościowych, ciągłego sprawdzania poczty elektronicznej, korzystania z gier on-line czy czatu.
- Trudności z samokontrolą dotyczącą powstrzymania się od włączenia przeglądarki internetowej, komputera, sprawdzenia poczty, włączenia gry.
- Wystąpienie zespołu abstynencyjnego (np. złe samopoczucie wywołane brakiem dostępu do Internetu).
- Zaistnienie tolerancji, tj. sytuacji, w której dla osiągnięcia zamierzonego efektu konieczne jest coraz częstsze i dłuższe korzystanie z Internetu.
- Utrata zainteresowań oraz przyjemności istniejących przed uzależnieniem się.
- Uporczywe korzystanie z dostępu do Internetu (w różny sposób) mimo bezspornych dowodów na destrukcyjny wpływ na zdrowie oraz stosunki społeczne.
Jak sobie radzić – wskazówki dla rodziców
Gdy zauważysz u swojego dziecka powyższe niepokojące sygnały spróbuj wdrożyć konsekwentne i przemyślane działania:
- podejmij otwarte i szczere rozmowy z dzieckiem (próbuj nie oceniać dziecka i mu nie przerywać, skup się na zbadaniu jego rzeczywistych motywacji i trudności),
- ustal jasne granice i konsekwentnie ich przestrzegaj, próbuj spokojnie egzekwować ich przestrzegania przez dziecko,
- ustal obowiązki, które dziecko ma realizować jako wkład w życie rodzinne, unikaj przyznawaniu mu “specjalnych przywilejów” (np. wyręczanie w zakresie tych obowiązków),
- zaproponuj dziecku alternatywne i korzystniejsze sposoby zaspokajania jego potrzeb oraz rozwoju jego zainteresowań i aktywności,
- zadbaj o wspólne i aktywne spędzanie czasu,
- staraj się nie obwiniać dziecka za rzeczy, na które nie ma wpływu,
- ustal znaczenie i rolę mediów elektronicznych oraz sposoby korzystania z nich przez członków rodziny,
- zapewnij dziecku modelowanie innych form spędzania czasu, budowania relacji oraz osiągania satysfakcji.
W sytuacji kiedy te sposoby nie są skuteczne, a utrzymuje się uzasadniony niepokój, wówczas (w myśl zasady, iż zaniechanie przynosi więcej szkód) warto skorzystać z profesjonalnej pomocy specjalisty terapii uzależnień, psychiatry dziecięcego lub innych fachowców mogących wspomóc i uzupełnić działania rodzicielskie – poprzez profesjonalną identyfikację problemu, psychoedukację, psychoterapię indywidualną lub grupową, konsultacje rodzinne lub warsztaty umiejętności (zarówno dla młodego człowieka jak i dla rodziny).
Terapia
Terapia osób uzależnionych od Internetu polega przede wszystkim na pracy z psychologiem i przypomina leczenie choroby alkoholowej. Jak w przypadku każdego innego nałogu odstawienie osoby uzależnionej od Internetu będzie dla niej bolesne. Działania zmierzające ku odzyskaniu kontroli nad uzależnieniem powinny być rozpoczęte od ograniczenia ilości czasu spędzanego w Internecie. Jeśli osoba uzależniona jest przyzwyczajona do spędzania ośmiu godzin codziennie w Internecie, ograniczenie stosowania w pierwszym tygodniu powinno dotyczyć sześciu godzin, następnie czterech, dwóch. Oprócz działań mających na celu zmniejszenie czasu spędzanego w sieci ważne jest również organizowanie czasu, szczególnie tego wolnego. Wszelkie wydarzenia, takie jak mecz, koncert, zakupy, są dobrym powodem do tego, by wyjść z domu. Czasem praca nad wyjściem z uzależnienia jest tak trudna, że konieczna okazuje się pomoc specjalisty. Bywa, że uzależnienie to jest wynikiem emocjonalnych problemów osoby uzależnionej.
Jak zapobiegać uzależnieniu
Walka z uzależnieniem nie jest łatwa, dlatego lepiej zapobiegać uzależnieniu niż je leczyć. Niestety proces uzależniania często przebiega w taki sposób, że dopóki nie jest za późno, nie ma niepokojących objawów, czy przesłanek do zmartwień. Dlatego jeśli jesteś rodzicem i nie chcesz, aby Twoje dziecko miało problem z uzależnieniem od Internetu, zwróć uwagę na to:
- Ile czasu Twoje dziecko korzysta z dostępu do Internetu i w jaki sposób?
- Jak zachowuje się Twoje dziecko, jeśli nie może skorzystać z dostępu do Internetu (np. brak prądu, kara).
- Czy Twoje dziecko nie okłamuje Cię co do długości korzystania z dostępu do Internetu?
- Czy nie pogorszyły się oceny szkolne Twojego dziecka?
- Czy kiedy dziecko korzysta z Internetu może siedzieć przy komputerze (ewentualnie innym urządzeniu służącym do dostępu z Internetem) nieprzerwanie przez wiele godzin?
- Czy zarywa sen i przestało spotykać się z kolegami, by móc korzystać z Internetu?
- Czy na pytania dotyczące korzystania z Internetu reaguje agresywnie?
Występowanie takich objawów może świadczyć o pojawiającym się lub już zaistniałym problemie uzależnienia od Internetu.
– Podejrzewasz, że Twoje dziecko jest uzależnione od Internetu?
– Nie wiesz gdzie szukać pomocy?
– Zacznij od kontaktu z organizacjami skupiającymi się na walce z tym problemem. Jedną z nich znajdziesz tutaj:
Możesz również skorzystać z telefonu zaufania: 801 889 880, czynnego codziennie w godz. 17:00 – 22:00
lub maila: info@uzaleznieniabahawioralne.pl
Zapraszam również do obejrzenia krótkich filmików mówiących o uzależnieniu od Internetu:
***